Mural zniknie

„Chłam,nie sztuka”– napisał na muralu sprayem 21-letni student fotografiki. Napis zasłonięto.
Ów malunek, o długości 35 metrów, przedstawia ulatujące w niebo nad Warszawą białe i czarne nadmuchane baranki. Jego autorką jest ubiegłoroczna absolwentka warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych Julia Curyło. Praca zwyciężyła w 6. edycji artystycznego konkursu „A19”, organizowanego pod patronatem Metra Warszawskiego.

W opinii jurorów konkursu, Curyło to artystka „nie podążająca za przyjętymi schematami i środowiskowymi normami”. „Gra elementami kultury wysokiej i popkultury. Bawi się dwuznacznością” – napisali w uzasadnieniu nagrody.

Artystka myśli o religii
Curyło malowała już takie same baranki, otaczające Jezusa – w pracy „Chrystus dobry pasterz nad dziedzińcem ASP”. W innych też nawiązuje do „tematów religijnych”. Namalowała św. Antoniego w „aureoli” męskich narządów płciowych i Matkę Bożą („Cud nad Wisłą”), ze śladami ptasich kup na obrazie.

Sama artystka tłumaczyła swoje dzieła: „Maluję obrazy, które są zapisem myśli odnośnie do wartościowania – łączenia wartości wyższych z niższymi, myśli na temat religii, popkultury, stereotypów. Łączą się one z gadżeciarskimi upodobaniami, z pociągiem do estetyki pojawiających się dmuchańców oraz z tworzeniem pewnego rodzaju żartu i absurdu, który dostrzegam i wychwytuję wokół.”

Wystawa dla zoofilów?
Ale nie wszystkim pasażerom spodobały się plastikowe, dmuchane baranki z wyeksponowanymi narządami płciowymi. Jeden z nich podał link do internetowego sex shopu, gdzie można kupić identyczne baranki, ale w celach wcale nie artystycznych. Sprawą muralu zainteresowali się członkowie Stowarzyszenia Twoja Sprawa z Warszawy, tworzącego platformę komunikacji dla ludzi, którzy chcą reagować na naruszenia dobrych obyczajów, w szczególności w reklamie. Na swojej stronie internetowej o prezentacji na Marymoncie napisali:

„Zgoda na umieszczenie tej pracy jest oznaką lekkomyślności i braku szacunku wobec dużej liczby mieszkańców Warszawy, którzy nie życzą sobie perwersyjnych, seksualnych przenośni w miejscach publicznych, a także wobec osób wierzących, dla których imię »Baranek Boży« jest równie ważne co dla osób niewierzących imię najbliższej im osoby (mural ma być eksponowany również w czasie świąt wielkanocnych)”. Stowarzyszenie zachęcało do wysyłania swoich krytycznych opinii o malowidle do prezydent Warszawy oraz do Metra Warszawskiego.

Wysłuchali pasażerów
Krzysztof Malawko, rzecznik Metra Warszawskiego, potwierdził, że metro otrzymuje listy krytyczne o obrazie, ale i chwalące go. Ponieważ szanuje zaufanie pasażerów i nie chce go stracić, wszystkie sygnały przekazało dziewięcioosobowej Radzie Programowej konkursu. Rada zebrała się 20 stycznia, by przyjrzeć się nadesłanym opiniom. Poprosiła też autorkę pracy o pisemne wyjaśnienie intencji swojej pracy.

– Podejmując decyzję o wyborze zwycięskiej pracy, członkowie jury kierowali się kryteriami artystycznymi. Nie wiedzieli, że takie same owieczki można kupić w porno shopach – mówi prof. Mirosław Duchowski, przewodniczący rady, autor projektu wnętrza stacji Marymont i wykładowca warszawskiej ASP. – Zresztą to nie jest zasadnicza kwestia. Nie wiem, jak głosowałaby komisja, gdyby o tym wiedziała. Sztuka ma wiele warstw znaczeniowych, nie jest prostym komunikatorem.

Krytykujący malunek podkreślają, że sztuka wprawdzie ma swoje prawa, ale prawa też mają jej odbiorcy: chociażby do tego, by szanowano ich przekonania religijne. Dla nich imię „Baranek Boży” ma duże znaczenie i użycie go do określenia gadżetów z sex shopu jest obraźliwe. A sztuka, zwłaszcza ta w przestrzeni publicznej, nie może bulwersować, obrażać, poniżać, ośmieszać… Rada programowa konkursu „A19” wzięła pod uwagę krytyczne głosy i zdecydowała, że mural zostanie usunięty ze stacji metra przed świętami wielkanocnymi.

Artykuły z poszczególnych działów serwisu KULTURA:

Film

Literatura

Muzyka

Malarstwo

Architektura

Zjawiska

Sylwetki

Teka Jujki