Męczennicy z Hollywood

Skazana „Dziesiątka”
Osławiona „Dziesiątka” nie została skazana za przekonania, ale za obrazę Kongresu. Tak potraktowano odmowę odpowiedzi na pytania. Otrzymali kary od 6 do 12 miesięcy więzienia i niewielką grzywnę. A „czarną listę” stworzyli dyrektorzy wytwórni. Zdecydowali, że nie będą zatrudniać osób należących do partii komunistycznej czy nawołujących do konspiracji. Niektórzy z odsuniętych, jak np. czołowy scenarzysta Dalton Trumbo, omijali ten zakaz, korzystając z podstawionych figurantów czy pseudonimów. Trumbo chwalił się nawet, że nie dopuścił do ekranizacji „Ciemności w południe” Arthura Koestlera czy „Wybrałem wolność” Wiktora Krawczenki, zbiegłego na Zachód urzędnika sowieckiej misji handlowej w Nowym Jorku.

Edward Dmytryk, autor m.in. „Młodych lwów”, który w 1947 roku odmówił zeznań, spędził w więzieniu 6 miesięcy. Jednak w roku 1951, w drugiej turze przesłuchań, zaczął zeznawać. „Pracowaliśmy dla Kominternu, otrzymywaliśmy stamtąd instrukcje. Partia Komunistyczna USA realizowała wytyczne. Była zagrożeniem” – powiedział po latach. Elia Kazan, przesłuchiwany w 1952 roku przez Komisję do Badania Działalności Antyamerykańskiej, przyznał, że w latach 30. należał do partii komunistycznej. Doszedł jednak do wniosku, że w czasie zimnej wojny ze strony tej i podobnych organizacji istniało realne zagrożenie demokracji. Część z tych, którzy znaleźli się na „czarnej liście”, jak Jules Dassin i Joseph Losey, zamieszkała za granicą. Inni doczekali lat 60., kiedy „lista” przestała obowiązywać. Prócz „Dziesiątki” nikt nie został skazany na karę więzienia.

Sprzeniewierzyli się myśleniu
W „Uwagach o spustoszonym stuleciu” Robert Conquest napisał, że „wielu spośród tych, którzy obdarzyli lojalnością Związek Radziecki, można zasadnie uznać za zdrajców swoich krajów i kultury demokratycznej… Nie przyjrzeli się bogatemu materiałowi dowodowemu, w latach trzydziestych już dostępnemu, na temat realiów komunistycznych reżimów, sprzeniewierzyli się myśleniu”. Można dodać, że „męczennicy z czarnej listy”, którzy należeli do partii komunistycznej lub byli jej sympatykami, odnieśli zwycięstwo. Dzięki filmom, literaturze i prasie narzucili światu własną wizję wydarzeń. Przekonali, że odmawiając zeznań, walczyli o wolność słowa i przekonań. Natomiast ci, którzy powiedzieli prawdę, uznani zostali za „kapusiów”, którzy zeznawali ze strachu. Trzeba pamiętać, że wszystko to działo się w czasach zimnej wojny. Tylko kompletną ślepotą albo głupotą można było tłumaczyć niedostrzeganie agresywnej polityki Stalina, którego służby specjalne zakładały, wspierały i penetrowały wszystkie partie komunistyczne czy inne lewicowe organizacje.

Artykuły z poszczególnych działów serwisu KULTURA:

Film

Literatura

Muzyka

Sztuka

Zjawiska kulturowe i społeczne

Sylwetki

Rodzina i społeczeństwo