Przestrzenny chaos po polsku

Na środowym wspólnym posiedzeniu sejmowych komisji Infrastruktury oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej zaprezentowano projekt dokumentu "Polska Polityka Architektoniczna - polityka jakości krajobrazu, przestrzeni publicznej, architektury". Z inicjatywy Polskiej Rady Architektury opracowały go wspólnie, w formie publikacji, trzy organizacje: Stowarzyszenie Architektów Polskich, Towarzystwo Urbanistów Polskich oraz Izba Architektów RP.

Według autorów projektu, można mówić o "krytycznym stanie polskiej przestrzeni" i procesie jej "anarchizacji". Architekci i urbaniści wskazali na "zjawisko narastającego chaosu funkcjonalnego i wizualnego, (...) pogarszającego warunki życia obywateli".

Zwrócili uwagę m.in. na: "realizację zespołów mieszkaniowych bez dostępu do komunikacji publicznej, szkół, przedszkoli, zieleni i sportu", bezładną ekspansję stref podmiejskich, chaotyczną zabudowę komercyjną pasów przydrożnych oraz degradację przestrzeni publicznych, "zaśmiecanych agresywną reklamą". Jak ocenili, domy mieszkalne budowane są w nadmiernym zacieśnieniu i często w uciążliwym sąsiedztwie.

Architekci i urbaniści alarmują, że błędna interpretacja poszanowania tradycji skutkuje często w Polsce realizacją obiektów będących pastiszami zabytków - obiekty historyczne odnawiane są często w sposób zacierający ich oryginalne wartości, m.in. w imię troski o błędnie pojętą estetykę.

"Zarządzanie przestrzenią - dobrem wspólnym - jest domeną osób niekompetentnych, bez przygotowania zawodowego, zależnych od koniunkturalnych nacisków politycznych lub działających w sposób doraźny, w czasie wyznaczonym przez okresy między wyborami" - ocenili autorzy publikacji.

Przewodniczący Polskiej Rady Architektury Krzysztof Chwalibóg podkreślał w środę w Sejmie, że autorzy oczekują rozpoczęcia prac nad rządową wersją projektu "Polskiej Polityki Architektonicznej", że zależy im na jak najpilniejszym "nadaniu dokumentowi ostatecznego kształtu, aprobowanego przez Radę Ministrów i później realizowanego przez rząd".

W publikacji architektów i urbanistów podkreślono, że realizacja "Polskiej Polityki Architektonicznej" wymaga m.in. uznania ładu przestrzennego za dobro publiczne oraz doskonalenia narzędzi legislacyjnych - "dokonania zmian i uzupełnień aktów prawnych dotyczących zarządzania przestrzenią, gwarantujących kształtowanie i zachowanie wysokiej jakości krajobrazu, przestrzeni publicznej i architektury, w zgodzie z zasadami zrównoważonego rozwoju, równowagi kryteriów kulturowych, ekonomicznych, środowiskowych, społecznych".