Kołocz pod ochroną

Śląski kołocz to tradycyjny wypiek z ciasta drożdżowego, występujący w czterech odmianach: z posypką (bez nadzienia), z nadzieniem serowym, makowym i jabłkowym. Ma kształt prostokąta o wymiarach około 40 na 60 cm, waży od 5 do 6 kg.

O opublikowaniu wniosku o wpisanie śląskiego kołocza do unijnego rejestru poinformował portal potrawyregionalne.pl. Jeśli w ciągu najbliższych sześciu miesięcy wniosek nie zostanie oprotestowany, już z początkiem maja przyszłego roku tradycyjny wypiek może uzyskać status produktu chronionego prawem unijnym. Będzie mógł być opatrywany charakterystycznym logo.

Jak przypominają autorzy wniosku o rejestrację produktu, kołocz (lub kołacz) śląski wywodzi się z tradycji wypieku obrzędowego ciasta weselnego, które przyrządzano już od X stulecia. Uważany był za wyrób magiczny, dlatego też przy jego przygotowywaniu musiały być spełnione odpowiednie warunki - wypiekiem zajmowały się wyspecjalizowane gospodynie, które nie mogły m.in. dopuścić do powstawania przeciągów w pomieszczeniu. W czasie pieczenia nie dopuszczano mężczyzn do kuchni.

Początkowo jako kosztowne ciasto weselne kołocz miał zagwarantować nowej rodzinie dostatek. Z biegiem czasu stał się wypiekiem dostępnym na co dzień, jednak jego rola jako ciasta obrzędowego wciąż jest bardzo ważna. W dalszym ciągu na Śląsku popularny jest zwyczaj "chodzenia z kołoczem". Młodzi zanoszą wypiek na kilka dni przed weselem krewnym, znajomym i sąsiadom.

Dziś kołocz jest produkowany w cukierniach i piekarniach, a serwowany przy wielu okazjach, także podczas festynów i imprez regionalnych. W różnych częściach Górnego Śląska i Opolszczyzny organizowane są święta kołocza. Renoma produktu wykracza poza granice regionu i kraju. W ostatnich latach śląski kołocz zdobył liczne nagrody i wyróżnienia, np. w 2008 r. znalazł się w finale ogólnopolskim konkursu Nasze Kulinarne Dziedzictwo, a w 2008 r. zdobył III nagrodę w tym konkursie.

Zgodnie z utrwaloną przez lata tradycją, kołocz śląski występuje w czterech odmianach: bez nadzienia, z nadzieniem serowym, makowym lub jabłkowym. Jak wskazują autorzy wniosku o rejestrację, kolejną cechą odróżniającą odróżniającą śląski kołocz od innych, podobnych wyrobów jest jego prostokątny kształt - kołacze występujące w innych rejonach Polski są okrągłe. Sama nazwa kołocz/kołacz odnosi się w języku polskim do ciasta obrzędowego i pochodzi od wyrazu "koło" określającego jego kształt.