Konkurs Chopinowski: Polonezy i walce czas zacząć

W niedzielę 10 października w warszawskiej Filharmonii Narodowej wystąpi dwunastu pianistów; w sesji porannej: Szu-Yu Su z Chińskiego Tajpej oraz Yutong Sun i Yuchong Wu - z Chin. Zaprezentują się też pianiści z Japonii: Hayato Sumino i Tomoharu Ushida oraz Polak Andrzej Wierciński. W sesji wieczornej jurorzy i publiczność usłyszą: Lingfei (Stephana) Xie oraz Zi Xu z Chi; Lenorę Armellini z Włoch; JJ Jun Li Bu z Kanady oraz Piotra Alexewicza z Polski.

W II etapie uczestników obowiązuje odmienny repertuar. Powinien on zawierać m.in. wybranego walca i poloneza. Już po pierwszym dniu przesłuchań II etapu i przejrzeniu programu występów zaplanowanych na drugi dzień przesłuchań widać, że pianiści bardzo chętnie interpretują polonezy, co spotyka się z entuzjazmem publiczności.

W przeciwieństwie do mazurków, polonezy miały już w obrębie muzyki wysokiej własną obszerną i znaczącą historię - pisze muzykolog prof. Jim Samson. Polonez, "ten kosmopolityczny gatunek (choć z kolorytem lokalnym uroczystego tańca polskiego) został przejęty przez kompozytorów w XVIII i początkach XIX w., a Chopinowskie polonezy okresu warszawskiego wpisują się w ten nurt" - zauważa prof. Jim Samson.

Według prof. Samsona, zarzucając ten gatunek na pewien czas po opuszczeniu kraju w roku 1830, Chopin chciał być może właśnie zatrzeć owo kosmopolityczne skojarzenie. Z pewnością jednak, gdy powrócił do poloneza w połowie lat 30., pierwszymi utworami, które ogłosił, były kompozycje op. 26 - przedefiniował już gatunek gruntownie w kategoriach heroicznych.

"Polonez staje się więc symbolem minionej świetności Polski, a zarazem jej tragicznej teraźniejszości" - zaznacza prof. Samson.

"Ta potężna retoryka kontynuowana i rozwijana będzie w pierwszym Polonezie z op. 40 (jego fanfarowy temat zapewnił mu przydomek +wojskowy+, który - rzecz jasna - nie ma nic wspólnego z Chopinem), a dokona się ostatecznie w dwu wielkich samodzielnych polonezach fis-moll op. 44 oraz As-dur op. 53, zwanym niekiedy +heroicznym+" - wyjaśnia.

Pierwszy z nich, opublikowany w roku 1841, według prof. Samsona - zwraca uwagę nie tylko tym, co James Huneker określił jako "odgłosy grzmiących dział i ich echa", ale także delikatnym, sennym mazurkiem, który pobrzmiewa niejako z oddali w przejmującym trio.

"To jednak op. 53, wydany w roku 1843, reprezentuje szczyt gatunku - podkreśla muzykolog. - Nigdzie heroiczny afekt gatunku nie jest wyrażony dobitniej niż w op. 53, zwłaszcza zaś w ostinatowych powtórzeniach w trio; tu fraza powtarza się aż 42 razy" - zaznacza.

"Nie będzie czystym wytworem naszej wyobraźni, jeśli usłyszymy w tej muzyce zarówno przywołanie Wielkiej Polski minionych epok, jak i rappel a la guerre dla kraju pod rozbiorami" - charakteryzuje prof. Jim Samson, który na łamach "Kuriera Chopinowskiego" komentuje Konkurs.

Oprócz chopinowskiego menu autorstwa Jima Samsona w "Kurierze Chopinowskim" znajdują się relacje z konkursowych przesłuchań czyli Uchem recenzenta autorstwa Krzysztofa Stefańskiego, Doroty Szwarcman i Jakuba Puchalskiego. Bezpłatnych egzemplarzy gazety należy szukać przede wszystkim w Filharmonii Narodowej, a także codziennie o godzinie 16 na Krakowskim Przedmieściu przy Akademii Sztuk Pięknych, w okolicach placu Zamkowego przy kolumnie Zygmunta III Wazy oraz przed wejściem do stacji metra Centrum. Pozostałe numery archiwalne dostępne będą w kasach Muzeum Fryderyka Chopina przy ulicy Tamka 43.

Całość Konkursu transmituje Program Drugi Polskiego Radia. Program Drugi emituje także archiwalne nagrania konkursów. Komentarze eksperckie będzie można usłyszeć również na antenie Polskiego Radia Chopin, które dostępne jest w internecie i cyfrowym systemie DAB+.

Codzienne chopinowskie pasma programów zaplanowały oprócz Dwójki główne anteny PR: Jedynka, Trójka i Czwórka.

Podczas Koncertu Laureatów - w czwartek 21 października w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej prezes Polskiego Radia wręczy nagrodę za najlepsze wykonanie mazurków Chopina. To wyróżnienie jest przyznawane przez publicznego nadawcę radiowego już od I Konkursu - w 1927 r.

XVIII Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina trwa od 2 do 23 października 2021 r.