Tutaj nie odpoczniesz

Cztery tysiące metrów kwadratowych wykorzystano co do centymetra. Projekt wystawy budzi podziw, bo zawiera wszystko, co atrakcyjne we współczesnym muzealnictwie.

Dziesiątki paneli, projektorów, mebli, makiet, interaktywnych ekranów i sączących się z głośników historii, dźwięków i melodii sprawiają, że przy wyjściu z Muzeum Historii Żydów Polskich czujemy, że przeszliśmy kawał drogi. Bo też placówka na Nalewkach postawiła sobie za cel pokazanie całego bogactwa tysiącletniej obecności Żydów na polskich ziemiach.

Zaczyna się od... lasu. I od legendy Polin o przybyciu Żydów do kraju Mieszka. 

Na wielkich taflach szkła wyświetlany jest bowiem widok, jaki w średniowieczu miał się ukazać uciekającym przed prześladowaniami Żydom. Pierwsze znaczenie słowa "Polin" to Polska. Drugie: „tutaj odpoczniesz”. Oba splatają się w legendzie, przytoczonej przez Gershoma Badera w 1927 r. Opowiada ona, że Żydzi, zarządzili post i błagali Boga, by ratował ich z rąk oprawców. Wówczas miała spaść z nieba karteczka, na której było napisane: „idźcie do Polski i tam znajdziecie spokój”. Gdy Żydzi już tam dotarli, przywitał ich świergot ptaków: „Po-lin”, co rabini zrozumieli, jako zachętę, by tu odpoczęli.

  Tomasz Gołąb /Foto Gość Pełno w muzeum interaktywnych plansz i paneli multimedialnych Prawdziwa wędrówka rozpoczyna się od średniowiecza. Tu z kupcami, na przykład z Jakubem z Ratyzbony docieramy do polskich miast. Na ekranie można wykonać wirtualną podróż, zabierając ze sobą towary i sprzedając je nawet w Kijowie.

Około 1500 roku Żydzi zamieszkiwali ponad 100 polskich miast. Na ścianach widnieją ich plany, z wyróżnionymi dzielnicami żydowskimi i historiami mieszkańców.

Gigantyczna interaktywna makieta Krakowa i Kazimierza to centrum galerii Paradisus Iudaeorum, czyli Raju dla Żydów.

Złoty wiek kultury żydowskiej, przypadł na XVI i pierwszą połowę XVII w., gdy cieszyli się szeroką autonomią, zaczęli osiedlać się w wielkich majątkach magnackich na wschodzie kraju, dzierżawili karczmy, młyny i browary, dorabiając się nierzadko wielkich majątków na handlu zbożem i bydłem. Na wielkiej mapie z 1765 r. widać, że w 1200 miejscowości mieszkało w Polsce już 750 tys. Żydów, dziesięć razy więcej niż na początku XVI w.