Odszedł Leopold Kozłowski - ostatni klezmer Galicji

W wieku 100 lat zmarł Leopold Kozłowski, kompozytor, pianista i dyrygent. Był ostatnim przedstawicielem przedwojennych klezmerów w Polsce.

Wybitny artysta żydowskiego pochodzenia w listopadzie ubiegłego roku obchodził 100. urodziny, uczczone koncertem na krakowskim Kazimierzu, z którym związany był od 1945 roku.

Na wieść o śmierci ostatniego klezmera Galicji Agata Młynarska napisała: "Kochał ludzi i muzykę. Razem z Tatą, z którym serdecznie się przyjaźnił, stworzyli piosenkę pomnik - »Tak jak malował Pan Chagall«. W Izraelu na wspólnym koncercie Polacy obdarowali ich 20-minutową owacją na stojąco. Tata odszedł 15 marca, dwa lata temu, dziś Poldek Kozłowski... nie tak malował Pan Chagall...".

Leopold Kozłowski urodził się w rodzinie żydowskiej 26 listopada 1918 roku. Jego dziadek Pejsach Brandwein założył słynną w całej monarchii austro-węgierskiej kapelę; ojciec - Herman Kleinman, wybitny koncertmistrz i skrzypek - prowadził przed wojną orkiestrę klezmerską. Podczas Holocaustu Leopold stracił oboje rodziców. W obozie pracy w Kurowicach należał do obozowej orkiestry. Uratował się wraz z bratem Adolfem dzięki ucieczce. Trafił do żydowskiego oddziału partyzanckiego Abrama Bauma "Bunia".

"Ja tak czuję, że ktoś musiał przeżyć, kto zagra żydowską muzykę. Zostałem sam jeden. Żeby ona nie zginęła, jak zginął naród" - mówił o wojennych czasach w 2010 r. w "Gościu Niedzielnym", w rozmowie z Barbarą Gruszką-Zych.

Po wojnie ukończył dyrygenturę w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. Pracował przez całe lata w stolicy Małopolski, potem był związany m.in. z Teatrem Żydowskim w Warszawie, cygańskim zespołem Roma. Koncertował ze Sławą Przybylską, współpracował z Jackiem Cyganem. Opracował 6 polskich wersji musicalu "Skrzypek na dachu". Skomponował muzykę do wielu spektakli Teatru Żydowskiego.

W maju 2014 r. L. Kozłowski otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa. "Moje granie to są moje zaślubiny z Krakowem i tej miłości jestem wierny" - mówił podczas tej uroczystości.

W 1991 r. z Orkiestrą Polskiego Radia i Telewizji w Krakowie poprowadził w synagodze Tempel na krakowskim Kazimierzu pierwszy koncert piosenek żydowskich. Rok później, w hotelu Klezmer Hois przy ul. Szerokiej na Kazimierzu zagrał swój pierwszy klezmerski koncert na fortepianie.

Skomponował muzykę do filmów: "Austeria" w reż. Jerzego Kawalerowicza (1983), "I skrzypce przestały grać" (1988) i "Skrzypce Rotszylda" (1988). Zagrał m.in. w "Liście Schindlera" Stevena Spielberga, gdzie był także konsultantem muzyki gettowej. Był twórcą opracowania muzycznego do polskiej sekwencji filmu "Wichry wojny" w reżyserii Dana Curtisa z Ali MacGraw i Robertem Mitchumem oraz autorem muzyki do sekwencji cygańskiej filmu Jerzego Skolimowskiego "Wiosenne wody" z Nastassją Kinski.

Jako ostatni na świecie autentyczny klezmer wiedział, jak należy wykonywać tradycyjne pieśni żydowskie. Przywrócił w powojennej Polsce pamięć o żydowskiej kulturze, rozsławiając na cały świat Kraków i byłą żydowską dzielnicę Krakowa - Kazimierz. Jego zasługi w krzewieniu kultury żydowskiej były doceniane przez ludzi kultury na całym świecie.

«« | « | 1 | » | »»

aktualna ocena |   |
głosujących |   |
Pobieranie.. Ocena | bardzo słabe | słabe | średnie | dobre | super |

Wiara_wesprzyj_750x300_2019.jpg

Więcej nowości