Nowy poczet władców Polski

Wystawa prezentowana w Galerii TDK pt. „Nowy poczet władców Polski. Świerzy kontra Matejko” prezentuje serię 49 portretów władców Polski autorstwa Waldemara Świerzego (1931-2013) zestawionych z rysunkami Jana Matejki (1838-1893). Będzie je można oglądać do końca października.

Projekt „Nowy poczet władców Polski” został zainicjowany w 2004 roku przez Andrzeja Pągowskiego. W jego ramach wybitny polski grafik i portrecista – profesor Waldemar Świerzy, na podstawie najbardziej aktualnej wiedzy historycznej, stworzył 49 portretów władców. Do tej pory obowiązującym kanonem wizerunków władców Polski był poczet powszechnie – choć nie do końca słusznie – kojarzony z Janem Matejko. Projekty Mistrza wykonane były w technice rysunku, pozbawione koloru i dostosowane do ówczesnych możliwości drukarskich. W okresie późniejszym wizerunki te były kolorowane lub na ich podstawie inni artyści malowali swoje portrety władców.

  Marta Woynarowska /Foto Gość Królowa Jadwiga Andegaweńska

Poczet ten publikowany jest od lat w podręcznikach, w seriach znaczków pocztowych, niezliczonej ilości pocztówek i różnych innych wydawnictw. Dla wielu ludzi, szczególnie młodych, wychowanych w kulturze nowoczesnych mediów i współczesnych form graficznych może on być jednak archaiczny w swojej formie.

Dlatego postanowiono stworzyć nowatorskie, bardziej współczesne portrety władców Polski, połączone z częścią edukacyjną, napisaną przystępnym językiem. Twórcą tych portretów jest znany grafik, profesor Waldemar Świerzy, najwybitniejszy twórca portretów Polaków w ostatnich latach, mający w swoim dorobku portrety sławnych aktorów i reżyserów, a także papieża Jana Pawła II, Czesława Miłosza, Wisławy Szymborskiej, Krzysztofa Pendereckiego, Henryka Sienkiewicza, Marii Curie Skłodowskiej oraz wspaniałą serię „Giganci Jazzu”.

Profesor Świerzy podjął się stworzenia pięćdziesięciu dwóch współczesnych wizerunków władców w 2006 roku. Powołany został nawet zespół ekspertów pod przewodnictwem prof. Błażeja Śliwińskiego, który dbał o wiarygodność historycznych detali. Artyście przyświecała idea, by wizerunki polskich władców nie były wyidealizowe, jak w „Poczcie” Matejki, lecz by stanowiły rodzaj studiów psychologicznych ukazujących ich jako ludzi z krwi i kości, namiętnych i nierzadko okrutnych. Jak tłumaczył: „Matejkowski poczet tak się przyjął, że dziś nie wyobrażamy sobie innego. A ja postanowiłem go sobie wyobrazić. Chciałem mieć na obrazach prawdziwych ludzi.”

Poczet powstał przy współpracy PKO Banku Polskiego, Narodowego Centrum Kultury i Kreacji Pro. Nowy poczet ma za zadanie przypomnienie, szczególnie młodym ludziom, komu zawdzięczają – między innymi – swoje dzisiejsze miejsce w Europie. Autorem soczystych, mocnych tekstów o władcach towarzyszących wystawie jest historyk Marek Klata. Emocjonalne, pełne pasji wizerunki stworzone przez Waldemara Świerzego i towarzyszące im barwne opisy fizyczności władców są okazją do nowego, niebanalnego spojrzenia na historię naszego kraju.