"Oto ja Służebnica Pańska" - najpiękniejsze ikony z Podlasia

Wystawę prezentuje wybrane ikony będące na co dzień w zbiorach Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej. Historia kolekcji ikon w tym miejscu ma swój początek w latach 70. XX wieku i w znacznej mierze wiąże się z problemem przemytu przedmiotów kultu prawosławnego na wschodniej granicy oraz dokonywanych w związku z tym rekwizycjach celnych.

Pierwsze ikony do zbiorów muzeum trafiają już w 1971 roku, jako dary mieszkańców przygranicznych miejscowości i są to wizerunki Matki Bożej Kazańskiej i Włodzimierskiej, Zaśniecie Matki Bożej oraz Chrystusa Pantokratora. W latach 80. mają miejsce pierwsze przekazy z Urzędu Celnego w Terespolu. To kilkadziesiąt obiektów. Równocześnie muzeum kupuje kolejne eksponaty.

Obecnie zbiór sztuki cerkiewnej w Muzeum Południowego Podlasia liczy około 1700 zabytków i należy do jednych z najliczniejszych w Polsce. Są to różne obiekty pochodzące z wielu szkół i warsztatów całej Rosji od Uralu po zachodnią Ukrainę i Białoruś.

Wybrane eksponaty prezentowane są w Lublinie w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej.

Główną bohaterką wystawy jest Maria, Maryja - kobieta, matka Boga, przewodniczka, opiekunka, orędowniczka, pocieszycielka.

- Kult i obraz Matki Bożej w sztuce ruskiej zajmują wyjątkowe miejsce. Od momentu przyjęcia przez Ruś Kijowską chrześcijaństwa kult Bogurodzicy stał się ważnym elementem duchowości tych ziem. Połowa modlitw wznoszonych do Boga skierowana jest do Matki Bożej, a w malarstwie ikonowym większość ikon to ikony maryjne - wyjaśnia Anna Doroszuk kurator i autor wystawy.

Według badaczy w okresie największego rozkwitu malarstwa ikonowego na Rusi, Matce Bożej poświęconych było około 1000 wizerunków. W zbiorach Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej ikony maryjne stanowią nie mniej ważną i liczną grupę. To blisko trzecia część zbioru - około 50 typów ikonograficznych.

Na lubelskiej wystawie zaprezentowane są 103 ikony, w tym 82 ikony na desce oraz zbiór ikon metalowych tzw. podróżnych, przenośnych. Tematyka ikon to m.in. sceny z życia Maryi znane z Pisma Świętego, czy literatury apokryficznej, legend oraz autorskie wizerunki Bogurodzicy z Dzieciątkiem.