Na przełomie X i XI wieku Europa wypracowała własne, nowatorskie rozwiązania artystyczne. Przejawiały się one przede wszystkim w sztuce sakralnej. Jak pisał w 1003 roku Glauber, mnich z Cluny (Burgundia we Francji): "Było to tak, jakby cała ziemia zrzuciwszy z siebie jednym wstrząśnięciem stare łachmany, przyodziała się wszędzie w białą szatę kościołów".
O starożytnej Grecji mówi się, że była kolebką cywilizacji europejskiej. Wprawdzie Grecy czcili wielu bogów i te wierzenia wydają nam się dziś mało podobne do współczesnych religii, ale zewnętrzne oznaki kultu – architektura świątyń, rzeźby – były często inspiracją dla artystów tworzących wiele stuleci później.
Bohdan Zadura: Proza tom I. Opowiadania, Biuro Literackie, Wrocław 2005.
Ryhor Baradulin, Wasil Bykau, Gdy witają się dusze, Kolegium Europy Wschodniej, Wrocław 2006, ss. 308. Andrej Chadanowicz, Święta Nowego Rocku, Kolegium Europy Wschodniej, Wrocław 2006, ss. 124