Święty kąt

Wystawa „Najświętsza Panienka w sztuce ludowej. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu” prezentuje eksponaty wybrane z bogatych zbiorów działu etnografii. Jej otwarcie wpisuje się w bogaty kalendarz imprez VI Metropolitalnego Święta Rodziny. Oprócz obiektów wykonanych przez twórców ludowych są na niej prezentowane także późniejsze eksponaty: oleodruki, figurki gipsowe i porcelanowe, które od końca XIX w. do lat 40. XX wieku stanowiły ozdobę ołtarzyków domowych (tzw. święty kąt) w wielu chłopskich, a także robotniczych domach Górnego Śląska.

Portrety i sceny z życia
– Najstarszymi obiektami są drzeworyty z XVIII wieku, tak zwane grafiki dewocyjne. Cennymi i bardzo rzadkimi eksponatami są obrazy na szkle, z których na wystawie pokażemy głównie pochodzące z XIX wieku – wyjaśnia Urszula Batko, kurator wystawy. Prezentowane obrazy na płótnie (XIX i XX wiek) można podzielić ze względu na kompozycję na dwa typy: wizerunki portretowe i tzw. sceny z życia. Osobną grupę stanowią oleodruki z wizerunkami Najświętszej Panienki, najczęściej wyobrażające „Serce Matki Boskiej”, oraz przedstawienia z Dzieciątkiem w idyllicznej scenerii na tle sadu pełnym kwitnących jabłoni.

W kolekcji znajdują się także kopie cudownych obrazów, np. Matki Boskiej Częstochowskiej czy Piekarskiej. Wizerunki te często były wzbogacane przez dodanie szatek, koron lub wotów, często tło obrazu było wykonane ze srebrnej cynfolii.

– Wśród tradycyjnej i współczesnej rzeźby ludowej ciekawym przykładem będzie przedstawienie Matki Boskiej Skępskiej. Tu technika wykonania oraz ornament szat przedstawiają oryginalny warsztat twórcy ludowego – zapowiada kurator wystawy. Odrębną grupę stanowią dewocjonalia z sanktuariów i miejsc pątniczych, polskich, jak i zagranicznych.

Kalendarz ze świąt
Mnogość i różnorodność form oraz liczba eksponatów pokazują fenomen Matki Bożej w Polsce i na Śląsku. Liczne święta maryjne tworzą swoisty kalendarz liturgiczny, pielgrzymowaniu sprzyja wielka ilość miejsc pątniczych, a o szczególnym kulcie świadczy również mnogość parafii pod wezwaniem Matki Bożej i działalność wielu stowarzyszeń katolickich.

– Wszystko to wskazuje, że Matka Boża nie tylko zajmowała szczególne miejsce w kulturze ludowej, ale i to, że kult Najświętszej Panienki nadal jest bardzo silny – wyjaśnia Urszula Batko.

Wystawa „Najświętsza Panienka w sztuce ludowej...” pokazuje historię kultu maryjnego w różnorodnych przedstawieniach kompozycyjnych i technikach, a także ukazuje postrzeganie piękna wśród wierzącego ludu. Wernisaż odbędzie się 25 maja o godz. 15 w filii Muzeum Górnośląskim w Bytomiu przy ul. Korfantego 34. Ekspozycję można oglądać do września.