Światło i przenikanie

W Płockiej Galerii Sztuki otwarto wystawę o intrygującym tytule "Ikonopasaże: kształty i materie", na której pokazywane są prace Pawła Wyborskiego, malarza i socjologa kultury, m.in. autora ponad 40 wystaw indywidualnych krajowych i zagranicznych. Sam artysta wyjaśniał podczas wernisażu, że jego obrazy są raczej zmaganiem ze stylistyką ikony i, rzecz jasna, żaden z nich ikoną nie jest.

Uderza w nich jednak kluczowe dla ikony światło, bijące od wewnątrz, uzyskiwane m.in. dzięki efektowi laserunku, czyli przenikania się kolejnych warstw. Niemal wszechobecne jest także złoto - barwa w ikonie fundamentalna, a oznaczająca świętość, jasność Bożej chwały. Jednak już sama tematyka obrazów sięga do tego, co w ikonie marginalne. - Cykl "Ikonopejzaży" bazuje na tym, co w ikonie jest z założenia czymś zupełnie pobocznym, absolutnie służebnym wobec całości przedstawienia. Staram się więc tu wyciągać i eksponować szczątki pejzażu - wyjaśniał Paweł Wyborski. Podobnie rzecz się ma z jego pracami z cyklu "Fasady", na których piętrzą się, przenikają geometrycznie doskonałe fragmenty architektury, będące na ikonach także elementem drugoplanowym.

Na wystawie w Płockiej Galerii Sztuki są także prace z innych cykli artysty ze Starogardu Gdańskiego, w tym: "Ikonometrie", "Obecność", "Św. Jerzy" czy najnowsze "Materie". Ich autora fascynuje też sama, niezwykle bogata struktura ikony, czyli jej, jak to określił, "ciało". - Starsze ikony są niezwykle intrygujące ze względu na swoją powierzchnię, fakturę, spękania - zauważył.

Dawniej Paweł Wyborski określał swoje prace, inspirowane sztuką sakralną, rozwijającą się szczególnie w Kościele Wschodnim, jako "obrazy ikon". Teraz posługuje się pojęciem "ikonopasaże", który znalazł się w tytule całej wystawy. - Ta nazwa to ukłon w stronę metafory Waltera Benjamina - zauważył.

Zawiłości tych inspiracji tak wyjaśnia w tekście katalogu do wystawy prof. Grażyna Gajewska z UAM w Poznaniu: "Dwa słowa: pasaż i tło są istotne w tym cyklu prac Wyborskiego. To pierwsze pojęcie stało się istotne w Benjaminowskiej koncepcji współczesności - to właśnie w pasażach ze szkła i stali intelektualista widział urealniające się nowe czasy. (…) pasaże jako miejsca przechodnie, a jednocześnie transparentne (ze względu na użyty materiał - szkło) tworzą niesamowite wrażenie nakładania się i przenikania wielu planów. Właśnie ten efekt wieloplanowości i przenikalności dominuje w Ikonopasażach" - pisze G. Gajewska.

- Paweł Wyborski to artysta, któremu udało się wypracować swój własny, oryginalny styl, zyskujący coraz większe grono sympatyków - mówiła podczas wernisażu Alicja Wasilewska, dyrektor Płockiej Galerii Sztuki. Wyraziła też nadzieję, że wystawa, która będzie otwarta do 5 stycznia, stanie się dla oglądających źródłem zadumy i refleksji.