Małżeństwo w kulturach Wschodu

  Romek Koszowski/Agencja GN Buddyzm

Szczęście i wspólne idee

Dla buddystów małżeństwo jest stanem radości. Jedno z błogosławieństw wypowiadanych podczas ceremonii religijnych brzmi następująco:

„Niech zawsze będzie dobro, sława, niech będą wielkie bogactwa, a także wszystko to, co w życiu konieczne, i to w najdoskonalszej formie: wielka radość, rozkosz i szczęśliwość, siła, dobre wpływy i jak najlepsze życie materialne, które jest trwałe, wolne od choroby i w którym spełniają się wszelkie życzenia"    

Inny przykład błogosławieństwa wyraża ideę wspólnego życia i wspólnych idei:

„Dlatego pozwólcie, aby wasza miłość do siebie wzajemnie była jak miłość między dwoma pielgrzymami, którzy podążają tą samą drogą, dzieląc się z sobą wzajemnie radościami, smutkami i tysiącami zdarzeń składających się na każdy dzień, we wszystkich sytuacjach będąc dla siebie nawzajem wyrozumiali, pomocni, uprzejmi i dbający jedynie o swoje wzajemne dobro i o dobro wspólne".

Aranżowanie małżeństw nie jest religijnym obyczajem buddystów, chociaż w Indiach, gdzie narodził się buddyzm, dochodziło czasami do takich praktyk, które - postrzegane jako pewien wymiar rodzicielskiej troski - pozostały społecznym zwyczajem w niektórych państwach buddyjskich. Buddyści praktykowali również poligamię - w konkretnych społeczeństwach, w których była ona społecznie akceptowanym zwyczajem.

Niemal wszystkie wskazania promowane przez buddyzm, wywierają wpływ na małżeństwo. Dobroć, współczucie i wzajemna uwaga są w relacji małżeńskiej istotne w każdym czasie. Buddyści zobowiązują się do uczciwości i wierności małżeńskiej. Wykorzystywanie współmałżonka  i cudzołóstwo  naruszają samą istotę więzi małżeńskiej.

Mąż i żona realizują w swoim życiu pięć wskazań dotyczących wzajemnego postępowania, pragnąc jednocześnie osiągnąć te same doskonałości. Według kanonu palijskiego Gautamna Budda zwrócił uwagę na pięć właściwych sposobów traktowania żony przez męża: okazywać jej uprzejmość; nie pogardzać nią;     być jej wiernym; przekazywać jej władzę; zaopatrywać ją nie tylko w niezbędną odzież, ale również w dodatkowe ozdoby. Żona ma w zamian: dobrze zarządzać domem; być gościnna; być wierna; dbać o zamożność rodziny; ciężko pracować.    

W buddyzmie przyznaje się bardzo ważną pozycję matkom oraz matczynej miłości do dzieci. W tradycji buddyzmu tybetańskiego nauczyciele zachęcają swoich uczniów, aby odnosili się do wszystkich istot tak, jakby byli ich matkami.

Członkowie rodziny powinni wspierać się nawzajem emocjonalnie. Rodzina, której członkowie pozostają w bliskich relacjach i trzymają się razem, jest niczym las pełen drzew, który może wytrzymać siłę wiatru, podczas gdy samotne drzewo zgięłoby się i złamało: „Wspieranie ojca i matki, troska o żonę i o dzieci, niosące pokój zajęcia - oto najwyższe błogosławieństwo"

Według kanonu palijskiego celem praktycznych obowiązków rodziców wobec potomstwa jest powstrzymywać dzieci od zła i zachęcanie, by stały się prawymi ludźmi. Obowiązki te obejmują wyuczenie dzieci zawodu, zaaranżowanie odpowiedniego dla nich małżeństwa a w swoim czasie - przekazanie im dziedzictwa.

W zamian za to dzieci powinny szanować rodziców, wspierać ich, kiedy jest to konieczne, przejąć niektóre z ich obowiązków, kiedy staną się one dla nich zbyt ciężkie, i szanować prawo dziedziczenia, a po śmierci rodziców odprawić przewidziane rytuały.

Buddyści podkreślają, że miłość do rodziny i obowiązki wobec niej muszą zawsze pozostawiać przestrzeń dla rozwoju duchowego. Istotną jakością jest tutaj wolność. Każda jednostka potrzebuje określonej przestrzeni emocjonalnej, aby móc się rozwijać. Miłość nie zniewala, lecz wyzwala.