Havel na wyciągnięcie ręki

Wystawa odsłania prywatne oblicze jednego z najbardziej znanych europejskich polityków. Zdjęcia wykonał zaprzyjaźniony z Havlem fotografik Oldrich Skacha (1941-2014).

Pierwsze prezentowane zdjęcia pochodzą z końca lat 60., gdy Vaclav Havel, pochodzący z dobrze usytuowanej rodziny, uznany został przez komunistów za wroga klasowego i mógł pracować jedynie jako inspicjent w teatrze. Wystawę zamyka symboliczne zdjęcie z 2010 r. przedstawiające Vaclava Havla z żoną Dagmarą podczas kręcenia filmu "Odejście".

Skacha od 1962 r. pracował jako fotoreporter dla wielu czechosłowackich i zagranicznych wydawnictw. Po inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację w 1968 r. otrzymał zakaz wykonywania pracy dziennikarskiej. Zbliżył się do grupy dysydentów skupionych wokół Havla, zaprzyjaźnił się z nim i został jego nieoficjalnym fotografem. Po 1990 r. pracował jako fotograf dla kancelarii prezydenta.

"Wartość prezentowanych fotografii polega między innymi na tym, że funkcjonują one pomiędzy tym co prywatne, a tym co publiczne. To zarówno zdjęcia pokazujące Havla w sytuacjach oficjalnych, w trakcie licznych podróży i spotkań, ale też ujęcia o zdecydowanie mniej formalnym charakterze, jak choćby te, na których przedstawiony jest on w towarzystwie najbliższej rodziny i przyjaciół" - mówiła PAP kurator wystawy Natalia Żak.

Wśród zdjęć jest fotografia przedstawiająca Havla piszącego list otwarty do komunistycznego prezydenta Czechosłowacji Gustava Husaka. Na innych można zobaczyć go pomagającego remontować dom dysydentowi Pavlowi Kohutowi. Są też zdjęcia ze spotkań opozycjonistów, w tym także z realizowanych w ich domach przedstawień teatralnych.

Fotografie przedstawiają przyjaciół Havla m.in. reżysera Milosa Formana, jeszcze przed jego wyjazdem z Czechosłowacji. Skacha uwiecznił Havla z wieloma znanymi osobistościami ze świata międzynarodowej polityki (m.in. Madeleine Albright, Billem Clintonem, królową Elżbietą II, Lechem Wałęsą, Janem Pawłem II) i kultury (m.in. Mścisławem Roztropowiczem, Sharon Stone, Michaelem Jacksonem).

Na wystawie będą zdjęcia z czasów "aksamitnej rewolucji" i pierwszych dni prezydentury Vaclava Havla, m.in. jego podróży po kraju i rozmów z mieszkańcami. Okres prezydentury ilustrują także fotografie zrobione podczas spotkań z przyjaciółmi i w nielicznych chwilach wytchnienia od obowiązków.

Wystawa jest jednocześnie dokumentem czasów, w których żył Havel i świadectwem zmian w Europie. "Historia Vaclava Havla widziana przez pryzmat fotografii Skachy stanowi równocześnie przypomnienie wydarzeń z czasów socjalizmu, poszukiwania wolności oraz z momentu upadku starego systemu i narodzin nowego. Jest to więc doświadczenie wspólne dla całego regionu tej części Europy. To także opowieść o grupie dysydentów i scenarzystów, którzy postanowili znaleźć sposób na zmianę politycznego status quo" - mówiła Natalia Żak.

Ekspozycja "Vaclav Havel na wyciągnięcie ręki" potrwa w MCK od 7 maja do 7 września. Jej współorganizatorem jest Czeskie Centrum w Warszawie.

Vaclav Havel - wybitny czeski pisarz, dramaturg, działacz polityczny - urodził się w 1936 r. w Pradze. Od 1960 r. pracował w Teatrze na Balustradzie jako technik sceniczny, dramaturg i asystent reżysera. Trzy lata później właśnie na tej scenie wystawiono jego pierwszą sztukę "Garden Party".

Po 1968 r., z powodu działalności opozycyjnej, Havel miał zakaz publikacji w Czechosłowacji, jego teksty ukazywały się w wydawnictwach podziemnych, sztuki nie były wystawiane. Jako lider antykomunistycznej opozycji - był m.in. jednym z inicjatorów i autorów Karty 77 - był prześladowany i więziony. Po aksamitnej rewolucji w 1989 roku został prezydentem Czechosłowacji - urząd ten sprawował do lipca 1992 r. Od stycznia 1993 r. do lutego 2003 r. był prezydentem Czech. Zmarł 18 grudnia 2011 r.