Skarby benedyktynek

Zabytki znajdujące się na wystawie w muzeum – skarbcu mniszek benedyktynek w Żarnowcu, są tylko częścią zbiorów przechowywanych w opactwie. Są zachowanym dziedzictwem wspólnot mniszek z klasztorów żarnowieckiego, toruńskiego i wileńskiego.

Najstarszym przechowywanym obiektem jest dzwonek żeliwny z X wieku.

Cennymi eksponatami są księgi liturgiczne spisane na pergaminie:

- Antyfonarz z XIV w., gdzie na kartach pergaminowych naklejono w XVIII wieku karty papierowe z zapisem antyfon.

- 4 tomy Graduałów żarnowieckich – czas powstania określa data 1458 – przepisane przez cysterkę żarnowiecką Małgorzatę Koelers z Elbląga być może przy pomocy drugiej kopistki.

- 2 tomy Antyfonarza toruńskiego – z datami 1622 i 1624, przepisane i zdobione przez benedyktynkę toruńską Dorotę Łążyńską.

Rzeźby  w drewnie: 2 postaci niewiast z początku XV w., warsztat gdański; 3 figury Madonn z Dzieciątkiem z XIV w., z kręgu pruskich Pięknych Madonn; 4 figury św. mniszek z XVIII wieku; oraz figura Króla Dawida z XVIII w.

Pastorał z 1 poł. XV w.; nodus kapliczkowy z guzami zdobionymi literami imienia Jezus. W krzywaśni tronująca Matka Boża z Dzieciątkiem. Pastorał ksień toruńskich z 1 ćw. XVII w., złotnik toruński Hans Herden; w krzywaśni Gołębica Ducha Świętego.

Z XV w. są ampułki oraz  2 małe leżące lwy – podpory nie zachowanego świecznika gotyckiego. Z przełomu XVI / XVII w jest hostiarka. Eksponowane na wystawie kielichy, wykonane przez znanych złotników gdańskich, pochodzą z XVII w.

Szczególne miejsce w zbiorach żarnowieckich zajmują zabytkowe szaty liturgiczne takie jak antepedia – zespół ponad 70 obiektów z XVII–XX w., z tkanin włoskich, francuskich i niemieckich; aplikowane oraz haftowane. Do nich lambrekiny. Welony kielichowe, kapy, ornaty, stuły i manipularze oraz bursy i palki. Najstarsze antepedia, na których widnieje data, są z roku 1689 oraz 1692. Większość zabytków pochodzi z XVII i XVIII w.

Spośród  ich na szczególną uwagę zasługują :

- ornat biały z rypsu jedwabnego przetykanego złotym sztychem, z haftem płaskim barwnym jedwabiem i nićmi metalicznymi; o wzorze z wijących się i przeplatających gałązek z dorodnymi gronami winogron oraz łodygami kwiatów irysów i róż. Na kolumnie pleców kwiat szachownicy cesarskiej w koszu, w którego uchwytach widnieje data 1718, oraz bukiet przewiązany wstążką z literami F B W X K Z, tj. inicjałami ksieni żarnowieckiej Filipiny Barbary Wustenhoffówny.

- ornat biały ze sceną Ukrzyżowania w kolumnie na plecach oraz Matką Bożą Bolesną z przodu. Po bokach pędy winorośli i ukwiecone gałązki. Haft wypukły barwnym jedwabiem oraz nicią metaliczną. Ornat wykonany w Toruniu, 1 ćw. XVIII w.

*

Tekst przygotowała: s. Bogumiła Czepiel OSB z Opactwa Benedyktynek z Żarnowca na Pomorzu. Odwiedź Skarbiec żarnowiecki