Kraków. Góralka powróciła na Wawel

W czasie dzisiejszego spotkania w Sali Senatorskiej malowidło przekazał Zamkowi Królewskiemu wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński. - To wielkie święto dla Zamku Królewskiego na Wawelu. Każdy obraz, który wraca do naszej kolekcji jest traktowany wyjątkowo, jako praca oczekiwana, dzieło, które w integralny sposób tworzy naszą kolekcję - powiedział prof. Andrzej Betlej, dyrektor Zamku Królewskiego.

Obraz Wyczółkowskiego należał niegdyś do bogatej kolekcji Leona Pinińskiego (1857-1938), prawnika, rektora uniwersytetu we Lwowie, namiestnika Galicji na przełomie wieków XIX i XX. Hrabia-kolekcjoner powołał fundację i za jej pośrednictwem część swojej bogatej kolekcji podarował przed wybuchem II wojny światowej Wawelowi.

W czasie wojny ktoś obraz ukradł. Nie wiadomo kto, kiedy dokładnie i w jakich okolicznościach, ale Wawel okradano wówczas na dużą skalę. Jak mówił dziś dyrektor Betlej, straty wojenne Zamku Królewskiego na Wawelu są bardzo różnorodne - Chyba najbardziej dotkliwy jest brak wspaniałych pejzaży holenderskiego malarza Jana von Goyena  - wskazał dyrektor. Ale wśród dzieł zaginionych są też prace Piotra Michałowskiego, Artura Grottgera, Maksymiliana Gierymskiego, Jacka Malczewskiego, Xawerego Dunikowskiego oraz ważna ze względów historycznych część kolekcji legionowej z daru Jerzego Mycielskiego, m.in. prace Juliana Fałata, Leona Czechowskiego i Zygmunta Rozwadowskiego. Po 70 latach w niebycie "Góralka" niespodziewanie wypłynęła w zeszłym roku na aukcji w jednym z polskich domów aukcyjnych. Pracownicy Wydziału ds. Strat Wojennych ministerstwa rozpoznali dzieło i rozpoczęli starania o jego odzyskanie. Dzięki pozytywnej postawie (nieujawnionego) właściciela  pastelu i domu aukcyjnego oraz dzięki wkładowi pracy Agnieszki Janczyk, kustoszki wawelskiej, która udokumentowała prawo własności "Wiejska dziewczyna w żółtej chuście" powróciła na swoje miejsce. A nawet lepiej, bo przed wojną wisiała w magazynie, a jak zapowiedział dyrektor Betlej, wiosną zostanie pokazana na specjalnej wystawie wraz z 11 innymi obrazami Wyczółkowskiego.

Jak poinformował Piotr Gliński, w ostatnich latach do muzeów polskich powróciło ok. 500 zrabowanych w czasie wojny dzieł sztuki. Od nowego roku Wydział ds. Strat Wojennych ministerstwa zostanie przekształcony w samodzielny departament i wzmocniony kadrowo.