Sztuka renesansowa: Nowe perspektywy

Na północ od Alp
Nie we wszystkich krajach sztuka renesansowa rozwijała się równie harmonijnie. Pewną przeszkodą dla jej rozwoju w krajach, gdzie zwyciężyła reformacja, był swoisty "ikonoklazm" protestantyzmu – pozbawianie kościołów obrazów i rzeźb, niechęć do ozdób, jako wyrazu nadmiernego zbytku. Niezwykle interesujące malarstwo rozwinęło się jednak w Niderlandach. Już w XV wieku powstawało tam interesujące malarstwo religijne stojące jakby na pograniczu gotyku i renesansu (van den Weyden, van Eyck). Szczególne, odrębne zjawisko stanowią niesamowite wizje malarskie Hieronimusa Boscha.

Oryginalnie rozwijała się sztuka odrodzenia w Hiszpanii. W architekturze powstał tam lokalny styl zwany plateresco. Klasyczne formy renesansu są w nim zmieszane z niezwykle bogatym zdobnictwem, tkwiącym jeszcze korzeniami w sztuce gotyku. Potem dopiero w Hiszpanii nadchodzi okres surowego, pozbawionego ozdób tzw. renesansu herreriańskiego (od nazwiska architekta Juana de Herrery). Dobrym przykładem tego stylu jest katedra w Valladolid.

Ciekawi artyści pracowali też w Niemczech. Należy wymienić zwłaszcza Albrechta Duerera. Pozostawił nie tylko wspaniałe dzieła malarskie, ale także genialne drzeworyty i miedzioryty. Można go śmiało nazwać twórcą nowożytnej grafiki artystycznej.

Polska była spośród krajów położonych na północ od Alp w tej szczególnej sytuacji, że wyjątkowo szybko zetknęła się z nową sztuką włoską. Wraz z małżonką króla Zygmunta I Starego, Boną Sforzą przyjechali do naszego kraju włoscy artyści. Niektórzy z miasta – kolebki renesansu, Florencji. Pod ich wpływem rozwijała się sztuka polska. Zbudowana przez Bartolomeo Berecciego kaplica zygmuntowska na Wawelu jest najczystszym stylowo przykładem renesansu florenckiego na północ od Alp.