W co wierzą muzułmanie?

Elementy te wielokrotnie przypomina Koran: „Nie jest pobożnością, że zwracacie twarze ku wschodowi i ku zachodowi. Lecz prawdziwie pobożny jest: kto wierzy w Boga i w Dzień Ostatni; w aniołów, w Księgę i w proroków” (2,177). „Posłaniec i ludzie wierzący uwierzyli w to, co im zostało zesłane od ich Pana. Wszyscy uwierzyli w Boga i w Jego aniołów, w Jego Księgi i w Jego posłańców” (2,285).

  YAHYA ARHAB /PAP/EPA Muzułmańscy pielgrzymi na Górze Arafat zwanej też Górą Miłosierdzia (Jabal ar-Rahmah), na wschód od Mekki, na której Mahomet miał wygłosić "Ostatnie Kazanie" podsumowujące przesłanie islamu. Podstawowy dogmat zawiera muzułmańskie wyznanie wiary. „Nie ma bóstwa innego niż Bóg. Mahomet jest posłańcem Boga” (La ilaha illa Allah, wa Muhammadun rasulu Allah). W swej prostej formie szahada sprowadza się „tylko” do stwierdzenia jednobóstwa i potwierdzenia proroczego posłannictwa Mahometa. Szahada (od czasownika szahida – „zaświadczać”) oznacza „świadectwo”. Generalnie wypowiedzenie szahady poprzedza stwierdzenie: Aszhadu inna („daję świadectwo/zaświadczam, że”).

W Koranie nie ma pełnej formy muzułmańskiego wyznania wiary. Samo stwierdzenie mówiące o jedyności Boga w użytej w szahadzie formie La ilaha illa Allah znajduje się w surach: 37,35 i 47,19. Całą formułę szahady przekazują natomiast autentyczne hadisy. Niemniej najstarsze hadisy mówiące o wyznaniu wiary zawierają tylko pierwszą „koraniczną” część. Szahadę szepce się do ucha nowo narodzonemu dziecku, a każdy, kto przyjmuje islam, zobowiązany jest do jej trzykrotnego, głośnego i uroczystego wypowiedzenia w obecności świadków. Szahada stanowi też istotny element modlitwy muzułmanina.

W tradycji muzułmańskiej pojawiła się kwestia konformistycznego deklarowania się po stronie islamu (ze względu na płacenie niższych podatków lub uniknięcia śmierci). Pojawił się także problem, czy osoba wypowiadająca szahadę po arabsku musi w pełni rozumieć jej treść.

Znaczenie podstawowe ma w islamie koncepcja Boga. Jego istnienie jest dla muzułmanina oczywiste. Jako stwórca i władca świata Bóg nie ma ani początku, ani końca. Jemu poddane jest wszelkie stworzenie. Muzułmanie wierzą, że wszechmogący Bóg w sześć dni powołał do istnienia świat i człowieka (Adama). Z gliny stworzył ludzi, ze światła – istoty bezcielesne, czyli anioły, a z ognia – dżinny, uważane za podgrupę aniołów. Aniołowie to istoty rozumne, które nigdy nie odmawiają posłuszeństwa Bogu, są jego sługami i posłańcami. Mają różne funkcje. W niebie uwielbiają Boga i wypełniają Jego nakazy. Na ziemi zaś ich zadanie polega na ochronie i wspieraniu ludzi oraz spisywaniu czynów każdego człowieka. Pojawiają się w rozważaniach teologicznych i wierzeniach ludowych, choć z imienia wymienia się ich niewielu. Angelologia muzułmańska dzieli anioły na kilka grup. Najbliżsi Bogu są: Gabriel (Dżibril), posłaniec Boga, i Michał (Mikail), strażnik sił przyrody i wykonawca wyroków Boga.

Muzułmanie wierzą w święte księgi. Tora (Taurat), Psalmy (Zabur), Ewangelia (Indżil) i Koran to księgi przekazane ludziom przez Boga drogą objawienia. Są one też ziemskimi odpowiednikami archetypu świętej księgi znajdującej się u Boga. W stosunku do pozostałych ksiąg Koran nie obala wcześniejszych objawień, ale uznaje je za sfałszowane. Jest źródłem i podstawą wszystkich prawd wiary.

Dzieje kontaktów ludzkości z Bogiem przedstawione są w islamie jako historia posłańców, których Bóg wysyła ludziom od początku stworzenia. Ich cechy charakterystyczne to: całkowite posłuszeństwo Bogu, walka o prawdę, stan bezgrzeszności i szczególnej łaski Boga. Rolą Bożych wysłanników jest przypominanie ludziom podstawowej prawdy wiary w jednego i jedynego Boga oraz ostrzeganie ich przed grzechami, z których najcięższym jest wielobóstwo, szirk. Posłańcy, których pieczęcią jest Mahomet, nawołują ludność do pierwotnej jedności oraz przypominają o nieuniknionym sądzie Bożym.

Koran wymienia liczną grupę proroków od Adama przez wybranych proroków biblijnych do Mahometa. Najwyżej ustawieni są Abraham i Mojżesz, niżej Jezus. Ponad nimi wszystkimi umieszcza się Mahometa, którego misja różni się od pozostałych proroków tym, że ma charakter uniwersalny – skierowana jest do całej ludzkości. Nie polega ona na głoszeniu nowego objawienia, lecz jest potwierdzeniem tych wcześniejszych.

Poprzednicy Mahometa byli posłani do partykularnej grupy etnicznej lub językowej. Wyróżnia się dwa rodzaje boskich wysłanników: posłaniec (rasul) i prorok (nabi). Niektórzy z proroków otrzymali misję przekazania ludzkości świętej księgi.

Piątym i ostatnim elementem muzułmańskiej doktryny jest wiary w sąd ostateczny. Eschatologia była jednym z pierwszych tematów nauczania Proroka. Wizja eschatologiczna: koniec świata, sąd ostateczny, raj, piekło, zmartwychwstanie związana jest z muzułmańskim rozumieniem śmierci, która jest tu zjawiskiem pozytywnym. Nie oznacza unicestwienia, lecz powrót człowieka do Boga.

Zmartwychwstanie jako zakończenie kosmosu jest naturalnym elementem życia człowieka, tak jak narodziny, życie, śmierć. Wszystkich czekach sąd ostateczny. Sędzią będzie Bóg, świadkami – aniołowie i prorocy. Podstawą sądu będzie postępowanie za życia (dobre i złe uczynki). Po wyroku dobrzy pójdą na prawo, źli na lewo, a aniołowie zaprowadzą ich do raju albo piekła.

Pieniężno, 5 stycznia 2007 r.