Kozłówka – polski cud

Legenda głosi, że w bitwie pod Płowcami rycerz Florian Szary, protoplasta rodu Za­moyskich, został ranny w brzuch trzema włóczniami krzyżackimi. Gdy po bitwie król Władysław Ło­kietek współczuł jego cierpieniom, rycerz odrzekł: „To mniey boli niż rany zadane ojczyźnie”. Napis na bramie wjazdowej to dewiza ro­dowa Zamoyskich.

Aktorzy i duch
Pośród niezwykłego ogrodu róż przechadzają się nowożeńcy, za nimi fotografowie. Obok na ławeczce małżeństwa z dłuższym stażem szukają wytchnienia po długim spacerze. Pałac w Kozłówce to je­den z najpiękniejszych i najlepiej zachowanych pałaców w Polsce. Miał wiele szczęścia, bo przetrwał nienaruszony obie wojny świato­we i półwiecze komunizmu. To tu­taj nakręcono m.in. fragmenty filmu „Chopin. Pragnienie miłości” czy „Pana Samochodzika”. Ciekawostką muzeum jest też legenda, na którą można natrafić w niektó­rych informacjach dla turystów.

Po­dobno w okolicach Kozłówki krąży duch. To kobieca postać, nosząca przydomek Czarnej Damy. Owa istota to rzekomo Anna z Granowskich Zamoyska, żona Aleksandra. Legenda, która ją otacza, jest dość makabryczna. Zmarła w połowie XIX w. i pochowano ją w pobliskiej Kamionce. Jakiś czas później okaza­ło się, że kościelna krypta, gdzie spo­czywała Anna Zamoyska, wymaga przebudowy. Ze zgrozą odkryto wówczas, że nieszczęsna kobieta najprawdopodobniej obudziła się i próbowała wydostać się z trumny.                         

Fundatorem kozłowieckiego pałacu był Michał Bieliński, który dla ożenił się z Teklą Pepłowską i wraz z żoną otrzymał w posagu do­bra kozłowieckie. Bielińscy praw­dopodobnie rozpoczęli budowę rezydencji w roku 1739. Pierwsze zapisy o jej istnieniu pochodzą z 1742 roku. Pałac wybudowany był w stylu barokowym. Po obu stro­nach dziedzińca zostały wzniesione budynki stajni, wozowni oraz oficyna południowa.

Po śmierci Michała Bielińskiego zabudowania przeszły w ręce jego syna Franciszka, któ­ry to w 1799 r. sprzedał rezyden­cję Aleksandrowi Zamoyskiemu. W taki oto sposób Kozłówka trafiła w ręce Zamoyskich. W latach 1899– 1904 dokonano przebudowy pałacu. Dobudowano wtedy do niego dwie wieże, taras od frontu, schody z ta­rasem od ogrodu oraz tarasy w elewacjach bocznych. Wybudowano także oficynę północną, kaplicę i teatralnię. Postawiono również ogrodzenie z bramą wjazdową.